सरकारको नेतृत्व अव साना दलहरुले गर्ने

काठमाडौं असार, सरकारमा रहेका सहितका साना दलले संविधान निर्माण र शान्ति प्रक्रियालाई निष्कर्षमा पुर्याउन राष्ट्रिय सहमतिको सरकार गठन गर्नुपर्ने ठहर गरेका छन्।
मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिकको संसदीय दलको कार्यालय सिंहदरबारमा बिहीबार बसेको संविधानसभामा प्रतिनिधित्व गर्ने १६ दलको बैठकले संविधान निर्माणको प्रक्रियालाई अघि बढाई शान्ति प्रक्रियालाई सार्थक निष्कर्षमा पुर्याउन सहमतिको राष्ट्रिय सरकार गठन गर्नु महŒवपूर्ण कुरा भएको निष्कर्ष निकालेको हो। बैठकले शान्ति र संविधान निर्माणको काममा तीन ठूला दलले जनताको अपेक्षा अनुरुप जिम्मेवारी पूरा गर्न नसकेको ठहर गर्दै सरकारले मुलुकमा असुरक्षा महँगी बेरोजगारी विभेद र अव्यवस्था नियन्त्रण गर्न नसकेको निष्कर्ष निकालेको छ। बैठकले अनियन्त्रित वन फँडानीले मुलुक मरुभूमीकरण हुँदै गएको मल र सिँचाइको अभावले किसान प्रभावित बनेको संसद्को अधिवेशन सुचारु गर्नेतर्फ सत्तारुढ र प्रतिपक्षी दल उदासीन बनेको निष्कर्ष निकालेको छ।
बैठकले संविधान लेखन कार्यलाई सुचारु बनाउने विषयमा सबै सकारात्मक रहेको अवस्थामा तीन ठूला दलले बेवास्ता गरेको आरोप पनि लगाएको छ। बैठकले शान्तिप्रक्रिया संविधान लेखन र राष्ट्रिय सहमतिको सरकार गठन गर्ने कार्यलाई तीव्रता दिँदै संविधान लेखन प्रक्रियालाई सुचारु नगरिए जनदबाब सिर्जना गर्न साना २२ दल एक भएर जनताको बीचमा जाने निर्णय पनि गरेको छ। बैठकले आन्दोलनको नारा समेत तय गरेको छ।
सरकारका उपप्रधान एवम् भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्री फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष विजयकुमार गच्छदारले तीन दलले भावी प्रधानमन्त्रीको नाम सर्वसम्मतिले दिन नसके २२ साना दलले सर्वसम्मत विकल्प दिने बताउनुभएको छ। साना १६ दलको बैठकपछि उपप्रधानमन्त्री गच्छदारले तीन दलमा भावी प्रधानमन्त्रीको नाममा सहमति जुट्न नसकेको अवस्थामा साना दलले एकजुट भएर विकल्प दिने बताउनुभएको हो। आफू सधैं माओवादी सहित सरकारको पक्षमा रहेको दाबी गर्दै उहाँले राष्ट्रिय सहमतिको सरकारले मात्र संविधान निर्माण कार्य र शान्ति प्रक्रियालाई निष्कर्षमा पुर् याउन सक्ने ठोकुवा गर्नुभयो।

खाडी र मलेसिया जाने कामदारको अभाव

काठमाडौं,असार
खाडी मुलुक तथा मलेसिया जानका लागि नेपाली कामदारको अभिरुचि कम भएपछि कामदारको अभाव हुन थालेको छ । सस्तो कामदारका रूपमा हेरिने खाडी मुलुक तथा मलेसियामा खर्च बढी र आम्दानी कम भएपछि कामदारको अभाव हुन थालेको हो ।
श्रम तथा यातायात मन्त्री मोहम्मद आफ्ताव आलमले सरकारले कम खर्चमा बढी आम्दानी हुने ढंगमा वैदेशिक रोजगारमा कामदार पठाउन लागेको बताए । 'सरकारले बढी खर्च उठाएर कम आम्दानीमा पठाउने म्यानपावर कम्पनीमाथि निगरानी राख्नेछ ।'
सरकारले विदेश जाने कामदारले ६ महिनाभित्रमा आफ्नो लागत उठाउने कार्यक्रम ल्याएर त्यसलाई कडाइका साथ कार्यान्वयन गर्ने भएको छ । मन्त्री आलमले म्यानपावर कम्पनीले रसिदभन्दा बढी रकम लिएको देखिएमा त्यस्ता कम्पनीलाई वैदेशिक रोजगार विभागमार्फ कारबाही गरिने जानकारी दिए ।
निजी क्षेत्र भने सरकारको स्पष्ट नीति नभएसम्म कामदार अभाव हुने क्रम नघट्ने जिकिर गर्छन् । न्यूनतम् तलबका लागि व्यवसायी तयार भए पनि सरकारले स्पष्ट नीति ल्याउन नसकेको उनीहरूको गुनासो छ । फरेन इम्प्लोइमेन्ट एसोसिएसनका अध्यक्ष प्रेम कटुवालले बढी कामदार जाने मुलुक कतारबाहेक अन्यत्र द्विपक्षीय श्रम सम्झौता नभएकाले न्यूनतम् पारिश्रमिकमा जटिलता रहिरहने बताए । 'व्यवसायी न्यूनतम् पारिश्रमिक दिन हर तरहले इच्छुक छन्,' अध्यक्ष कटुवालले भने, 'सरकारले पनि यसका लागि सहजकर्ताको भूमिका खेल्न सक्नर्ुपर्छ । उनले साउदी अरेबिया, बहराइन, दर्ुबईलगायतका मुलुकमा द्विपक्षीय श्रम सम्झौता गर्न सकेमा त्यसले उपलब्धि हासिल हुने जानकारी दिए ।
कोरियाको रोजगारमा धेरैको अभिरुचि भएकाले खाडी मुलुक जाने कामदारमा प्रभाव परेको छ । मेसिन रिडेबल पासपोर्ट -एमआरपी) का कारण राजधानी काठमाडौं केन्द्रित राहदानी वितरणका कारण पनि कामदार अभाव हुन थालेको छ । अध्यक्ष कटुवालले एमआरपी प्रकरण चाँडै नटुंगिएमा तीन महिनापछि वैदेशिक रोजगार ठप्प हुने र त्यसको रेमिटयान्समा गम्भीर धक्का पुर्‍याउने जिकिर गरे ।
व्यवसायीका बीचमा हुने अस्वस्थ प्रतिस्पर्धाका कारण पनि कामदारले बढी पैसा तिर्नुपर्ने र कम आम्दानी गरेको विदेशको काम गरेर फर्किएकाको गुनासो छ । भर्खरै साउदीबाट र्फकेका शिव क्षेत्रीले फिलिपिनो र श्रीलंकाका कामदारले आठ सय 'रियाल' पाउँदा नेपालीले पाँच सय ५० पनि नपाएको अवस्था भएको जानकारी दिए । उनले एक वर्षा पनि लागत उठाउन नसक्ने नेपाली युवाको दर्दनाक व्यथा आफूले देखेको राजधानीलाई बताए ।
नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष सोमलाल बाटाजूले अस्वस्थ्य प्रतिस्पर्धा पनि एउटा कारण भएको स्वीकार गरे । उनले विभागमा हुने झन्झटिला प्रक्रिया र सरकारी सहुलियतको अभावमा पनि लागत वृद्धि हुन पुगेको बताए । उनले कामदारको अभाव हुन नदिन व्यवसायीले बढी आम्दानी हुने क्षेत्रमा मात्र कामदार पठाउनर्ुपर्ने अवस्था आएको जिकिर गरे ।
माओवादी धम्कीपछि शान्ति समितिका कार्यक्रम स्थगित
म्याग्दी असार।
एनेकपा माओवादीको धम्कीपछि स्थानिय शान्ति समितिद्वारा सञ्चालित विभिन्न कार्यक्रम स्थगित गरिएको छ ।
शान्ति समितिका संयोजक नेत्रबहादुर हमालले माओवादी अवरोधका कारण गाउँ शान्ति समिति गठन लगायतका अन्य कार्यक्रहरू स्थगित गर्नु परेको बताए । माओवादीका जिल्ला सहईन्चार्ज देवराज सुवेदीले ०६७ असार १० गते शान्ति समितिको कार्यालयमा पुगी माओवादीको सहभागिता विना कुनै कार्यक्रम सञ्चालन गरे 'कडा रुपमा प्रस्तुत हुने' धम्की दिएका थिए ।
माओवादी धम्कीपछि सशस्त्र द्वन्द्वको क्रममा राज्य र गैरराज्य पक्षबाट हत्या गरिएका, बेपत्ता बनाइएका र अङ्गभङ्ग बनाइएका पीडितका परिवारका लागि तय गरिएका तालिमहरू पनि प्रभावित भएको छ ।

मंचमा लडेर एमाले अध्यक्ष घाइते

काठमाडौ, जेष्ठ  - राजधानीमा आयोजित एक कार्यक्रममा पुगेका एमाले अध्यक्ष झलनाख खनाल मंचमा लडेर घाइते भएका छन् । दायाँ खुट्टामा चोट लागेका उनको मनमोहन अस्पताल सोहृखुट्टेमा उपचार भइरहेको छ ।
पकनाजोल नयाँ बजारस्थित पिपुल्स डेण्टल एण्ड कलेज अस्पतालका संस्थापक तीर्थरत्न बर्जाचार्यको ७ औ पुण्यतिथिको अवसरमा उनको तस्वीरमा माल्यापर्ण गर्ने क्रममा खनाल लडेका हुन् । माल्यापर्ण गर्ने क्रममा मंचको प्वालमा खुट्टा छिरेर खनाल घाइते भएका हुन् ।
डेण्टल अस्पतालकै आकस्मिक कक्षमा उपचार गराएपछि उनलाई थप उपचारको लागि मनमोहन अस्पतालमा लगिएको छ ।

आर्थिक प्रलोभन देखाई प्रहरीका असईद्वारा अपाङ्ग माहिलालाई करणी

 कारवाहीको माग गर्दै स्थानियवासीद्वारा चौकी घेराउ

धनकुटा,  जेठ । प्रहरी नायब निरीक्षकले अपांगता भएकी एक दलित महिलालाई आर्थिक प्रलोभन देखाई धनकुटाको अर्खौले जितपुर प्रहरी चौकीका असई हरिश चौधरीले करणी गरेका छन् । सो घटनाको बिरोधमा जितपुरका बासिन्दाले बुधबार जितपुर प्रहरी चौकी घेराउ गरेका थिए । अर्खौले जितपुर ७ की बोल्न नसक्ने दलित महिलालाई आर्थिक प्रलोभन देखाएर असई चौधरीले करणी हुन् ।
तीन छोराकी आमा ती महिलालाई शारीरिक सम्पर्क गरी फरार भएका असई चौधरीलाई कारबाही गर्न माग गर्दै स्थानीयवासीले प्रहरी चौकी घेराउ गरेका थिए । घटनापछि जिल्ला प्रहरी कार्यालयबाट गएको प्रहरी टोलीले पीडित महिलालाई चौधरीको ३ महिनाको तलब उपलब्ध गराउने र कारबाही गर्ने सर्तमा मिलापत्र गराएको बताइएको छ ।
छलफलपछि असई चौधरीलाई स्थानीयबासीसामु माफी माग्दै ५ पटक उठबस समेत गराएको अर्खौले जितपुर गाविसका पूर्व अध्यक्ष रुद्र तुम्बाले जानकारी दिनुभयो । पीडित महिला श्रीमानसँग छुटि्टएर माइतीमा बस्दै आएकी थिइन् । घटनापछि असई चौधरीलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालय झिकाईएको छ र जितपुर प्रहरी चौकीमा अर्का असई पठाएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनकुटाले जनाएको छ ।

मेघालयमा फेरी आक्रमण

नया“दिल्ली, जेष्ठ -
समुदायमाथि हालैका केही सातामा भएका सांघातिक हमला रोकिएको ठानेका मेघालयका नेपालीभाषीहरू आइतबार बिहानै एउटा नेपाली स्कुलमा आगलागी भएपछि आत्तिएका छन् । खासीहरूको भनी शंका गरिएको एउटा समूहले सिलाङबाट ५० किलोमिटर टाढाको मौनसुन्न्रम नेपाली अपर प्राइमरी स्कुलमा बिहान अर्ढाई बजेतिर आगो लगाइदिएको थियो ।
कक्षा सातसम्म नेपाली र हिन्दी माध्यममा पठाइ हुने स्कुलमा ८३ विद्यार्थी पढ्छन् । 'बडो अफसोचमा छौं,' विद्यालय सञ्चालन समितिका अध्यक्ष पुण्य सुवेदीले कान्तिपुरस“ग फोनमा भने, 'यसै भन्न सकिएको छैन किन आक्रमण भयो । विद्यार्थी यहा“ आधा नेपाली, आधा खासी नै छन् । खासी शिक्षकहरू पनि छन् ।'
मेघालयको रिभोई जिल्लामा पर्ने उक्त क्षेत्रमा दसकौंअघि नेपाली समुदायको बलियो उपस्थिति हु“दा बच्चाहरूले मातृभाषा नेपालीमै शिक्षा लिन सकुन् भनेर खोलिएको थियो । 'बाबाहरूको जमानामा बनाएको हो,' १९६५ मा स्थापित स्कुलभन्दा तीन किलोमिटर परको क्लेउ गाउ“मा जन्मेहर्ुर्केका सुवेदीले भने, 'समाजबाट बनाएको । पहिला हाम्रा बहुत घर थिए । हामी यहीं पढेको ।' आफ्ना पिताहरूसमेत गाउ“मै जन्मेको उल्लेख गर्दै उनले गाउ“का बहुमत खासीहरूस“ग कुनै समस्या नभएको बताए । स्कुल भएको गाउ“ मौनसुन्न्रममा चाहि“ नेपालीभाषी सात परिवार मात्रै छैनन् । केही समयअघि गाउ“ बाहिरका खासीहरूको एउटा समूह ती परिवारलाई आक्रमण गर्न पुग्दा खासी गाउ“बुढाको नेतृत्वको टोलीले भगाएको थियो ।
स्कुलमाथि भएको आक्रमणलाई गाउ“कै खासीहरूले पनि मन पराएका छैनन् । उनीहरूले विद्याको थलो जलाइ“दा घाटा सबैलाई पुगेको उल्लेख गर्दै नेपाली समुदायलाई नडराउन र परेको सबै सहयोग गर्न तत्पर रहेको जानकारी दिएका छन् । खासमा गाउ“बुढाले नै स्कुल जल्दाजल्दै देखेका थिए । 'अर्ढाई बजेतिर स्कुल भवन आगोको लप्कामा देख्दा म स्तब्ध भए“,' गाउ“बुढा अरिस्तार र्‍याङखाङले 'सिलोङ टाइम्स' पत्रिकालाई बताएका छन्, 'मद्दतका लागि म चिच्याए“ तर मध्यरातमा आगो निभाउन को आउने -' जस्ताले छाइएको काठे घरमा आगो छिट्टै फैलि“दा केही समयमै स्कुलको पुरानो भाग सबै सकिएको उनले बताए ।
स्कुलमा लोअर प्राइमरी तहका लागि दर्ुइवटा र अपर प्राइमरीका लागि एउटा भवन छन् । तीमध्ये प्राथमिकको ठूलोचाहि“ भवन जलेर पूरै ध्वस्त भएको शिक्षक सुवास चाम्पङले बताए । 'खै अब के गरी केटाकेटी पठाउने हो, निर्ण्र्ाागर्न सकेका छैनौं,' उनले भने, 'त्रिपाल ओढाउन पनि ठाउ“ छैन ।'
असम र मेघालय सिमानाको विवादित गाउ“ लाम्पीमा नेपालीभाषीहरूलाई आक्रमण गर्न गएका खासीहरूमध्ये चार जनालाई असम प्रहरीले गोली हानी मारेपछि खासीहरूले मेघालयमा बस्ने गोर्खा र प्रवासी नेपालीमाथि आक्रमण गर्न थालेका थिए । त्यसपछि मेघालय प्रशासनले प्रहरीको एउटा टोली यो स्कुल र आसपास बस्ने नेपालीभाषीको सुरक्षार्थ पठाएको थियो । स्थिति सामान्य भएको ठान्दै प्रहरी टोली केही दिनअघिमात्र त्यहा“बाट फर्केको थियो ।
लाम्पीमाथिको स्वामित्वलगायत सीमा विवाद टुंग्याउन शुक्रबार दर्ुइ राज्यका मुख्यमन्त्रीहरूले असमको राजधानी गुवाहटीमा बैठक गरेका थिए । 'नडराओ, बाहिरियाले गरेको भनेका छन् गाउ“बुढाहरूले,' स्कुलनजिकै बस्ने चाम्पङले भने, 'तर र्सतर्क त रहनै पर्‍यो ।'
खासी, गारो र जयन्तियाजस्ता आदिवासीहरूका लागि स्थापित मेघालय राज्यमा अल्पमतमा रहेको नेपालीभाषीहरूले आफ्नो पहिचान जोगाउने उपायका रूपमा नेपालीभाषी स्कुलहरूलाई लिएका छन् । सिलाङका तीन नेपालीभाषी उमावि तथा राज्यका अन्य भागमा समेत १० जति मावि र दर्जनौं प्राथमिक/निमावि छन् । 'हाम्रो समुदायको अस्तित्व यिनै स्कुलहरूस“ग जोडिएको छ,' सिलाङको तीन माइलस्थित १९५७ मा स्थापित नेपाली माध्यमको स्कुलमा बितेका १५ वर्षेखि पढाइरहेकी शिक्षिका अनामिका र्राईले भनिन्, 'विद्याको मन्दिर हो स्कुल । एउटा नेपाली स्कुललाई जलाउ“दा अब अरूलाई पनि डर पसेको छ ।'
'आतंकै फैलेको छ,' सिलाङको नङथुमाई नेपाली उमाविमा बितेका ४० वर्षेखि पढाइरहेका प्राचार्य दर्ुगाप्रसाद जोशीले सोमबार भने, 'हाम्रो आत्मा रोएको छ स्कुल जलाइ“दा । हाम्रो जातिले मात्र होइन नेपाली माध्यमका स्कुलमा सबैले शिक्षा पाएका छन् । अब डरमर्दो भएको छ । त्यसैले मैले पठाउने चारतल्ले भवनको आजै बिमा गराए“ ७६ लाखमा ।'
हालैका केही वर्षरूमा 'बजारको मागका कारण' अन्य बच्चाहरूझैं नेपालीहरूमा पनि अंग्रेजीप्रति आकर्षा बढिरहेकाले स्कुलबाट विषयै लोप हुन नदिन उनीहरूलाई नेपाली पढ्न घच्घच्याएको र्राईले बताइन् । स्कुलमा अंग्रेजी पढाउने तर नेपालीमा दर्ुइवटा कविता संग्रह र एउटा कथा संग्रह लेखेकी दार्जिलिङकी र्राईले भनिन्, 'नेपाली पढ्न नचाहने अरू जातिले ऐच्छिक अंग्रेजी लिनसक्ने प्रावधान छ । अचेल नेपालीका बच्चाले पनि त्यसो गर्न थालेपछि मैले नै तिनलाई नेपालीको कक्षतिर धकेलेकी छु । कसैले नपढ्ने हो भने भाषा मर्छ । अनि हामी कसरी बा“च्छौं -'